Bebek Emzirme Bilinmesi Gerekenler

ANNE SüTü NASIL OLUŞUR?
Gebelikte göğüs kasları süt üretimine yönelik yapısal seçenekler oluşur. Doğumla birlikte göğüslerde süt yapımı başlar. Bebeklerin emerken meme ucuna yaptıkları uyarılar sinirler yolu ile annenin beynine ulaşır. Beyinden süt salgılatan hormonların çıkması sağlanır. Bu hormonlar kan yolu ile anne göğsüne gelerek süt yapımını başlatır ve devam sağlar.

BEBEK DOĞAR DOĞMAZ EMZİRİLMELİ MİDİR?
    Emzirilmeye ne kadar erken başlanırsa, anne sütü o kadar erken gelir ve çok olur. Bu nedenle normal yoldan doğum yapan anneler henüz doğum masasından kalkmadan bebeklerini emzirmeye başlamalıdırlar. Sezaryenle doğum yapan annelerin bebekleri de anne henüz tam ayılmadan bir başkasının yardımı ile emzirilmelidir.


İLK GüNLERDE ANNE SüTü MİKTARI AZ VE BU DURUM DOĞAL MIDIR?
    Göğüslerin ürettiği süt miktarı ilk günlerde azdır. Birkaç gün içinde süt üretimi en yüksek düzeye erişir ve bebeğin su dahil tüm gereksinimini karşılar. Bebekler, vücutlarında kendilerine 3-4 gün yetecek kadar su ve enerji deposu ile doğarlar. Bu nedenle, hayatın ilk günlerinde anne sütü az diye bebeklere su, şekerli su, mama ve benzeri yiyecek ve içecekler verilmemelidir. Anne sütü dışında ek gıdalar ilk saat ve günlerde verilirse bebekler annelerini az emer ve süt yapımı azalır. Emzirmeden sütün gelmesini beklemek ve bu arada bebeği başka yiyeceklerle beslemek yanlıştır. Anne sütünün bol ve uzun süre gelmesi için bebekler doğduktan sonra anne sütü dışında hiçbir yiyecek ve içecekle beslenmemelidir. Israrla anne sütü verilmeye devam edilmelidir. Doğumdan sonra 3. ve 4. günlerde anne sütünün miktarı artar. Bu nedenle kaygılanmadan sabırla emzirilmelidir.


İLK SüT ÖNEMLİ MİDİR?
   Doğum sonu ilk 3-4 günde gelen ve genellikle miktarı az olan süte “ilk süt” veya tıp dilinde“kolostrum” denir. Bu sütün içinde bebekleri mikrobik hastalıklardan koruyucu pek çok özellik bulunmaktadır. Bebeklerin bu sütü mutlaka almaları gerekir. Eski inanışlarla bu sütün atılması veya bebeğe verilmemesi o bebeğe yapılabilecek en büyük kötülüktür.


EMZİRME ARALARI NE OLMALIDIR?
   Bebekler, her ağladığında ve her istediğinde emzirilmelidir. Kesin, belirlenmiş ve katı aralıklarla emzirilmemelidir. Unutulmamalıdır ki, bebek ne kadar sık anne memesini emerse süt salgılatan hormonlar o denli fazla salgılanır ve sonuçta anne sütü o kadar artar. Bazen bebekler 3 saatten daha fazla uyumak isteyebilir. Bu durumda uyandırılarak, iki emzirme arasında 3 saatten daha uzun bir süre olmasına izin verilmemelidir. Bu durum geceler içinde geçerlidir.


UYGUN EMZİRME POZİSYONU NASIL OLMALIDIR?
   Anne emzirme sırasında oturmalı, mümkünse dik oturmalıdır. Annenin bebeği koyduğu kolunun altına destek için yastık yerleştirilir veya kol dirsekten koltuğa dayanır. Bebeğin başı ve gövdesi aynı eksende olacak şekilde tutulur. Gövdesi ve ayakları aşağıya doğrudur. Kol,baş ve omuz arasına yerleştirilir. Kol ve el bebeğin arkasından destek olur. Emzirirken sürekli olarak bebekle göz teması kurulur ve yumuşak sesle konuşulur. Elin dört parmağı memenin alt tarafına yerleştirilir. Burun deliklerinin kapanmaması için de baş parmak ile kahverengi halkanın dış tarafından memeye hafifçe baskı yapılır.Solunum yollarına süt kaçması sonucu tıkanma ve ölüm riskleri ve sık sık orta kulak iltihabı olma riskinden dolayı bebekler, sırt üstü yatarken ve üzerine eğilerek kesinlikle emzirilmemelidir.


UYGUN EMZİRME TEKNİĞİ NASILDIR?
   Memede yapılan süt meme ucu etrafındaki kahverengi halkanın altında toplanır. Bu nedenle bebeğin yeterli miktarda anne sütü alabilmesi için hem meme ucunun hem de bu ucun etrafındaki kahverengi halkanın emzirme sırasında bebeğin ağzının içinde olmalıdır. Bebek sadece meme başını tutarak emerse hem bebek yeterli miktarda süt alamaz hem de meme başı kısa sürede çatlar, yarılır, kanar ve kopar. Sonuçta, ağrıyan göğüsten anne emziremez,süt üretimi azalır ve bebek anne sütünden mahrum kalır. Bu nedenle bebeğin, meme ucu etrafındaki kahverengi halkanın da tutturularak emzirilmesi gerekir. İşaret parmağı ile orta parmak arasına meme ucunu alarak makaslama denilen yöntemle emzirmeye çalışmak yanlış emzirme tekniğidir. Bu teknikle süt kanallarının üzerine baskı uygulandığı için bebeğin sütü çekmesi engellenmiş olur.


ANNE SüTü ALAN BEBEKLERE SU VERİLMELİ MİDİR?
   Anne sütünün %87’ si sudur. Bebek en sıcak yaz aylarında bile su gereksinimini anne sütünden karşılar. Susadığı durumlarda sadece anne sütü verilmelidir. Böylece bebek hem su gereksinimini karşılar, hem fazladan beslenir, hem de anne sütünün devamına katkıda bulunur. Bebeğe su verilirse bebek daha az beslenir ve süt yapımı azalır. Ayrıca, kullanılan suların mikrop içerebilmesi nedeniyle bebeğin hastalanma riski vardır. Oysa anne sütü temizdir. İçindeki koruyucu maddeler bebekleri mikrobik hastalıklardan koruduğu gibi bebeklerin büyüme ve gelişmesi için en ideal içeriğe sahiptir. Bu nedenle yeterli anne sütü ile beslenen bir bebeğe su dahi verilmemelidir. Su, bebeğe ek gıdalar başlandıktan sonra verilmelidir. Kullanılan su çeşme suyu veya kaynağı çok güvenilir değilse mutlaka en az 15 dakika kaynamış soğumuş olmalıdır. En ideali çaydanlıkta artan suların temiz bir kapta toplanmasıdır. Ciddi marka şişe sularının kaynatılmasına gerek yoktur. Başlangıçta su biberonla verilirken bir yaşına doğru önce suluk denen ağzı çok delikli kapalı bardaklarla, daha ileri yaşlarda doğrudan bardakla verilir.


EMZİRMEDE MEMEDEĞİŞTİRİLMELİ MİDİR?
   Emzirme, her iki memeden birden yapılır. Yani, bir emzirmede dönüşümlü olarak hem sağ hem de sol meme kullanılır. Emzirmenin başında ilk verilen meme bebek aç olduğundan iyi bir şekilde boşaltılır. Diğer memeye konulduğunda ilk memedeki kadar hırslı ve aç değildir.Bu memeyi daha az boşaltır. Bu nedenle emzirmeye daima bir önceki emzirmede kullanılan son memeden başlanmalıdır. Bir önceki emzirmede yeteri kadar boşalmamış olan meme ilk verildiği için bu sefer iyi bir şekilde boşaltılır. Süt birikmesi önlendiği gibi o memede süt üretiminin daima en yüksek düzeyde tutulması da sağlanmış olur. Emzirmeye hep aynı memeden başlanırsa son verilen meme her seferinde yeteri kadar boşalamayacağından o memede süt yapımı giderek azalır ve süt üretimi durur. Emzirmeler sırasında memeler ne kadar iyi boşalırsa, o kadar çok süt yapımı gerçekleşir. Bu nedenle her emzirmede daima her iki meme birden kullanılmalı ve emzirmeye daima bir önceki emzirmede verilen son memeden başlanmalıdır.


BİR EMZİRME SüRESİ NE KADAROLMALIDIR?
   10-15 dakika bir meme, 10-15 dakika diğer meme şeklindeki 20-30 dakikalık toplam emzirme süresi genellikle yeterlidir. Bu sürede memeler yeteri kadar boşaldığı için daha uzun emzirme ile daha fazla süt verilebilmesi mümkün değildir. Annenin yumuşak teni, kokusu, kucakta olmanın verdiği güven hissi ve karnının birazcık doyması sonuncunda bebekler emzirilirken çoğu kez memede uyuyakalırlar. Bu nedenle emzirme sırasında fiziki uyaranlarla bebekler uyanık tutulmaya çalışılır. Diğer memeyi de emmesi ve toplam emzirmenin yeterli olması sağlanır. Aksi takdirde karnı tam doymadan uyuyan bebek erken uyanır ve sık sık emmek ister. Bunun sonucunda anne de bebek de tam olarak dinlenemez ve yorulur. 30 dakikadan daha uzun süreli emzirmek meme başının zedelenmesine de yol açabilir. 20-30 dakikadan daha fazla emmek istemesi beslenmekten ziyade anne memesini yalancı meme gibi kullanma isteğinden kaynaklanır.


EMZİRMENİN BAŞINDA VE SONUNDA GELEN SüTüN YAPISI FARKLI MIDIR?
   Bir memeden en ideal emzirme süresi en az 10-15 dakikadır. Böyle bir emzirmede ilk dakikalarda emilen sütteki şeker oranı yüksekken emzirmenin sonuna doğru süt içindeki yağ oranı artar. Yağ oranı yüksek süt doygunluğu sağlar ve daha fazla enerji verir. Emzirme süreleri kısa tutulduğunda bebek hep şeker oranı yüksek sütle beslenir. Doygunluğa eremediği için sık sık uyanır ve ağlar. Ayrıca fazla şeker gaz sancısını artırır. Yağ oranı yükselmiş sütü yeteri kadar alan bebekler daha uzun ve daha huzurlu uyur. Bu nedenle emzirmeler olabildiğince yeterli sürede yapılmalıdır.


GÖĞüS TEMİZLİĞİ NASIL YAPILIR?
   Günde bir iki kez sabunlu bez ve daha sonra duru bez ile göğüsleri silmek yeterlidir. Göğüs derisinin yumuşaklığını derinin ürettiği yağ sağlar. Göğüsün sık sık temizlenmesi derideki yağ miktarının azalmasına ve yağın azalması o derinin gerilmesine ve kurumasına neden olur.Kurumuş ciltten yapılan emzirme sonucunda meme derisinde ağrılı ve kanamalı çatlamalar oluşur. Bu nedenle her emzirme öncesinde göğüslerin silinmesi gerekli değildir. Emzirme sonu gelen süt içinde yüksek oranda yağ bulunduğundan göğüs ucu sıkılarak çıkartılan sütün meme başı ve etrafına sürülmesi göğsün yumuşak kalmasına yardımcı olur. Bu amaçla Lanolin(HPA lanolin, Decubal) ve Gayazulen (Garmastan) içeren kremler kullanılabilir. Göğüs temizliğinde karbonatlı su kullanılmamalıdır.


EMZİREN ANNE NASIL BESLENMELİDİR?
   Emzirme döneminde anne, hem kendisi hem de anne sütü ile beslenen bebeğinin sağlığı için dengeli ve doğru beslenmelidir. Anne sütünün çokluğu, sık sık emzirmenin yanı sıra annenin iyi ve dengeli beslenmesine de bağlıdır. Bu nedenle yenilen yiyecek çeşidi fazla olmalıdır. Doğum sonu zayıflama rejiminin uygulanması, anne sütünün azalması ve kesilmesi ile sonuçlanır. Zayıflama rejimi, bebek emmeyi kendi isteği ile bıraktıktan sonra yapılmalıdır. Anneler günde 4 ana öğün ile beslenmelidir. Ayrıca her emzirme sonunda bir bardak süt,komposto, yoğurt, ayran, meyve suyu, sütlaç, muhallebi ve benzeri gıda tüketmelidir. Bu ara öğünler bir sonraki emzirmeye sütün hazırlanmasında katkıda bulunur. Annenin yediği hiçbir yiyecek, bebeğinde gaza neden olmaz. Ancak sarımsak, ekşili ve acılı yiyecekler anne sütünün tadını bozarak bebeğin memeyi reddetmesine neden olabilir.